Niedożywienie to nieprawidłowy stan odżywienia powstający w wyniku nieodpowiedniego spożycia składników odżywczych lub zaburzeń ich wchłaniania. Prowadzi do zmiany składu ciała, osłabienia oraz negatywnie wpływa na leczenie występujących u pacjenta chorób. Szacuje się, że wśród nawet 70% pacjentów z chorobą nowotworową występuje niedożywienie. Zależy to od rodzaju nowotworu, stadium zaawansowania i jego umiejscowienia. Nowotwory układu pokarmowego oraz głowy i szyi najczęściej prowadzą do zaburzeń stanu odżywienia. W wielu przypadkach utrata masy ciała jest jednym z objawów rozwijającej się choroby.
Do głównych przyczyn rozwoju niedożywienia w przebiegu choroby nowotworowej należą:
Niedożywienie nie tylko prowadzi do pogorszenia jakości życia pacjenta, ale również zmniejsza tolerancję na zastosowane leczenie. Często zły stan odżywienia jest powodem zaprzestania chemioterapii. Ponadto u pacjentów niedożywionych wzrasta ryzyko powikłań pooperacyjnych (nieprawidłowe gojenie się ran), rośnie częstość występowania infekcji. Szacuje się, że w przypadku pacjentów onkologicznych, nawet 20% zgonów spowodowane jest niedożywieniem (kacheksją) a nie chorobą nowotworową.
W momencie rozpoznania choroby nowotworowej powinno się ocenić stan odżywienia pacjenta. Stan odżywienia powinien być również monitorowany w trakcie leczenia. Do podstawowych kryteriów rozpoznania niedożywienia należą wartość wskaźnika masy ciała (BMI) oraz niezamierzona utrata masy ciała. Najprostszą skalą służącą do oceny ryzyka wystąpienia niedożywienia jest NRS-2002.
U osób z nadwagą i otyłością utrata masy ciała jest często bagatelizowana, ale należy zwrócić uwagę, że niedożywienie może wystąpić także u nich. W przebiegu choroby nowotworowej dochodzi do utraty tkanki mięśniowej, co u osób otyłych maskowane jest przez zwiększoną zawartość tkanki tłuszczowej.
W przypadku rozpoznania niedożywienia należy jak najszybciej rozpocząć jego leczenie, aby zapobiec wystąpieniu wielu powikłań.
Piśmiennictwo
1. Arend J., Baracos V., Bertz H. i wsp. ESPEN expert group recommendations for action against cancerrelated malnutrition. Clinical Nutrition. 2017; 36: 1187-1196.
2. Planas M., Álvarez-Hernández, J., León-Sanz, M. i wsp. Prevalence of hospital malnutrition in cancer patients: a sub-analysis of the PREDyCES® study. Support Care Cancer. 2016; 24: 429–435.
