W trakcie radioterapii zaleca się stosowanie diety lekkostrawnej i bogatobiałkowej. Dieta powinna być zbliżona do ogólnie przyjętych zasad zdrowego odżywiania z uwzględnieniem pewnych modyfikacji. Zalecenia żywieniowe powinny być opracowane z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb. Należy ograniczyć nierozpuszczalne frakcje błonnika pokarmowego. Błonnik nierozpuszczalny występujący m.in. w mące razowej, otrębach i całych ziarnach oraz skórkach surowych warzyw i owoców.
W diecie zmiany żywieniowe powinny obejmować przede wszystkim produkty zbożowe. Zaleca się rezygnację z pieczywa żytniego, pełnoziarnistego, z dodatkiem nasion, mąki pełnoziarnistej (typ 1850 i 2000), żytniego makaronu, dzikiego i brązowego ryżu, grubych kasz (gryczanej) i płatków żytnich zastępując je ich lekkostrawnymi odpowiednikami takimi jak: pieczywo pszenne, mąka pszenna (typ 450-750), pszenny, drobny makaron (np. nitki), ryż biały, drobne, płatki owsiane błyskawiczne i ryżowe. Zaleca się rezygnację z surowych produktów na rzecz przetworzonych (upieczonych, ugotowanych, w formie kisielu, dżemu niskosłodzonego, galaretki, musów, przecierów, sosów), ewentualnie obranych ze skórki (np. pomidory, jabłka). Lepiej tolerowane będą warzywa i owoce z miąższem (cukinia, ziemniaki, bataty, mango, jagody, banany) niż drobnopestkowe (maliny, truskawki), mogące działać drażniąco na śluzówkę jelita. Dodatkowo zaleca się rezygnację z warzyw o działaniu wzdymającym. Ponadto nie zaleca się spożywania warzyw i owoców ciężkostrawnych (gruszki, śliwki, czereśnie, ogórki, papryka, por, cebula, czosnek, chili, rzodkiew).
Należy wypijać minimum 1,5 l wody przy całkowitej rezygnacji z napojów gazowanych oraz soków świeżo wyciskanych (mogą działać drażniąco na błonę śluzową przewodu pokarmowego). Wypijanie odpowiedniej ilości wody zapobiega zaparciom oraz wzdęciom.
Tolerancja wyżej wymienionych grup produktów spożywczych może być osobniczo zmienna. Niektórzy chorzy dobrze tolerują owoce drobnopestkowe, świeże jabłka obrane ze skórki czy pieczywo typu graham. Dlatego zalecenia należy dostosowywać indywidualnie. Zaleca się ograniczenie spożycia produktów przetworzonych o wysokiej zawartości tłuszczów.
Należy zrezygnować ze smażenia, panierowania, pieczenia z uprzednim obsmażaniem w dużej ilości tłuszczu. Zamiast tego zalecane jest pieczenie bez uprzedniego obsmażania (w rękawie/pergaminie/naczyniu żaroodpornym), gotowanie w wodzie lub na parze. Ważne jest również unikanie posiłków z produktów nieświeżych, podejrzanie wyglądających lub z nieznanego pochodzenia.
Często już od początku radioterapii rekomenduje się zamianę nabiału na produkty bez laktozy. W trakcie radioterapii na obszar miednicy może dojść do uszkodzenia, a nawet zniszczenia enterocytów rąbka szczoteczkowego, które wydzielają laktazę – enzym odpowiedzialny za rozkład laktozy (cukru mlecznego). Jeśli dochodzi do zaburzenia wydzielania laktazy to spożycie mleka i nabiału może prowadzić do wzdęć i biegunek wskutek fermentacji niestrawionej laktozy.
Niekiedy, z powodu radioterapii w obszarze jamy brzusznej i miednicy, chorym z ciężkim popromiennym zapaleniem jelit, dodatkowo zaleca się stosowanie diety bezglutenowej. Dieta ta jednak jest bardzo restrykcyjna i dedykowana nielicznym pacjentom. Zgodnie ze standardami leczenia żywieniowego w onkologii nie ma wskazań do profilaktycznego stosowania diety bezglutenowej w trakcie radioterapii w obszarze miednicy. Wyjątkiem są chorzy z wcześniej rozpoznaną chorobą trzewną (celiakią).
Jeśli potrzebujesz konsultacji z dietetykiem onkologicznym – umów się na konsultację online lub wizytę.
